Het middenrif, ofwel diafragma, is een grote spier, maar heeft daarnaast ook andere structuren als fascia en vlies.
De functie van het middenrif zijn o.a.:
- Scheiden van borst- en buikholte
- Zorgt voor de ademhaling ondersteunt door diverse ademhalingsspieren
- Verbinden van voor- en achterkant paard
- Door het diafragma lopen ook zenuwen, bloedvaten en de slokdarm naar de maag
De borstholte omvat het hart en de longen en is te vinden achter de ribben. Het middenrif loopt grofweg van net achter het zadel ( de laatste rib) tot aan ongeveer je singelplek (borstbeen). De buikholte bevat het spijsverteringsstelsel en de voorplantingsorganen.
Het middenrif zit eigenlijk in heel veel weefsels verankerd. Een orgaan, bot of spier ligt niet ‘los’ in het lijf maar alle weefsels zitten aan elkaar.
Het diafragma zit dus al aan de wervelkolom vast en aan het sternum; een verkramping van het diafragma kan een blokkade in de wervelkolom en / of ribben veroorzaken. Door de wervelkolom loopt het ruggenmerg. Het ruggenmerg zorgt voor transport van informatie over het zenuwstelsel heen voor het aansturen van spieren of gevoelsreactie.
Door diverse fascia is het middenrif verbonden met diverse organen en zelfs met het hoofd van het paard.
De ademhaling
De ademhaling van het paard is een zogeheten bifasische ademhaling; een manier van ademen met zo min mogelijk inspanning. Het is een cirkel van passief en actief zijn met ademen:
- De hulpspieren die actief de uitademing ondersteunen zorgen ervoor dat het eerste deel van de inademing passief kan gebeuren
- De hulpspieren die actief de inademing ondersteunen zorgen ervoor dat het eerste deel van de uitademing passief kan gebeuren
Het middenrif werkt daarbij als een grote vacuümpomp tussen de borst- en buikholte.
Het bijzondere is ook nog dat het paard alleen in de galop zijn ademhaling aanpast, bij elke galopsprong hoort een in- en uitademing.
De longen
De longen ontvangen lucht via de neusgaten en de luchtpijp. De longen zijn te vergelijken met een boom; de stam is de luchtpijp; de dikke takken zijn de bronchiën, de kleinere takjes daaraan de kleine bronchiën, daar zitten nog kleinere takjes aan de bronchioli en dan de blaadjes zijn de alveoli (longblaasjes). De longblaasjes zijn de fabriekjes om zuurstof en CO2 uit te wisselen.
Bij ziektes als astma ( de overkoepelende nieuwe term voor COPD, en andere luchtwegziektes) zit het probleem vaak in de longblaasjes, als deze niet meer gevuld kunnen worden met zuurstof en dus ook geen CO2 kunnen loslaten zal dit stukje van de long niet meer kunnen werken. De capaciteit van de long neemt af. De ademhaling wordt oppervlakkiger en het middenrif gaat een andere inspanning vertonen. Dit kan weer gevolgen hebben voor de rest van het lijf.
Er zijn veel invloeden op de ademhaling naast ziekte heb je ook de omgevingscondities. Staat je paard veel binnen, dan heeft het kans op veel stof van vegen, uitmesten, hooi en stro uitschudden. Staat je paard buiten kan het ook benadeeld worden door luchtvervuiling van uitlaatgassen of door chemicaliën (denk aan sproeien van gewassen).
Dit zijn helaas zaken waar we in Nederland, waar alles dicht op elkaar zit geen invloed kunnen uitoefenen. We kunnen we wel bewust van zijn en inschatten wanneer het niet goed meer gaat.
Een disfunctie van het middenrif veroorzaakt door ziekte kan bijna niet verholpen worden. De longen kunnen niet meer herstellen, dus de ademhaling kan niet meer normaal worden. In sommige gevallen biedt therapie in een zoutkamer wel verlichting.
Een disfunctie van het middenrif door spanning, stress, verkeerd lichaamsgebruik kan zeker behandeld worden.
Check bij je paard:
Ga schuin achter je paard staan en kijk hoe zijn flanken op- en neer gaan, zie je dit over de volle buik of maar een deel bewegen?
Een normale rustademhaling zit tussen de 8-14 ademhalingen per minuut, dit kun je vanuit die positie ook tellen.
Kijk eens naar zijn neusgaten; staan deze open, zijn ze rond, zijn deze ovaal en langwerpig van voren? Doe dit in een situatie waarin het dier op zijn gemak is, anders heb je een verkeerde interpretatie van wat je ziet!
